Mijn eerste keer
In een Fries kerkje
Het was een mooie dag. De zon scheen, het was niet heel warm en het Friese kerkje waar we zaten mocht je gerust idyllisch noemen.
Het was echter geen uitje, geen sightseeing wat ons naar het idyllische kerkje bracht. Nee, de aanleiding was een stuk verdrietiger.
Een paar dagen eerder stond de buurman op de stoep. “Het is gebeurd”, vertelde hij met een snik in zijn stem. Wij wisten wel wat er gebeurd was. De buurvrouw lag al een tijdje slecht. Ziek, geen herstel meer mogelijk. “Ze is net overleden, de dokter komt zo.”
Het onvermijdelijke was gebeurd.
Twee dagen later kregen we de kaart. De uitvaart was in Friesland, haar geboorteplaats. En zo kwam het dat wij op een doordeweekse dag, een mooie dag, met zon en wolken, in een klein Fries kerkje zaten.
Het gezelschap was klein, door alle coronamaatregelen mocht er maar een handjevol mensen mee naar de uitvaart. Wij, als buren, mochten ook mee.
De meeste mensen waren bekende gezichten. Kinderen, kleinkinderen, andere familie, vrienden, nog wat andere buren. De meeste mensen kenden we in elk geval van gezicht.
Een man viel echter op. Hij zat niet in de kerkbanken, maar liep enigszins behoedzaam rond. Hij droeg zwarte kleding en om zijn nek bungelde een camera.
Een wat? Een camera?
Waar is dat voor, dat doe je toch niet op een begrafenis? Het was mijn eerste reactie, maar omdat ik zelf fotograaf ben was ik toch getriggerd en ik hield hem een tijdje in de gaten. Hij liep rond, maakte foto’s, trad naar voren als er iets gebeurde en stapte terug als het stil werd. Wat deed die man?
Omdat het coronatijd was mochten we na begrafenis niet rondlopen en met iedereen praten. We werden aan een tafeltje gezet, kwamen in gesprek met een stel dat aan hetzelfde tafeltje werd geplaatst en dronken koffie. De fotograaf heb ik niet meer gezien en niet meer gesproken.
Een paar weken later kwam ik bij de buurman op de koffie. “Even kijken hoe het met je is”, zei ik tegen hem. Hij was nog steeds heel verdrietig, vertelde hij. We praten wat en ik stelde hem de vraag wie de fotograaf was. “Dat was iets wat de kinderen graag wilden en geregeld hebben”, zei hij. “Maar ik ben er wel heel blij mee nu. Wil je de foto’s zien?”
De buurman pakte een usb-stick en sloot deze aan op de televisie. Samen keken we de beelden door. Ik zag aan hem dat hij ontroerd was door wat hij zag. Af en toe gaf hij wat commentaar bij een foto.
Ik zag aan hem dat het hem goed deed om over de begrafenis te praten, over het afscheid. De foto’s maakten het tastbaar voor hem. Ze hielpen hem om over de dood van zijn vrouw te praten.
Ik keek naar hem en dacht bij mezelf. “Wat zou het mooi zijn om zo echt iets voor mensen te kunnen betekenen.”
Iets later volgde ik een training over afscheidsfotografie en nu kan ik voor mensen betekenen wat de fotograaf in Friesland voor mijn buurman heeft betekend.
Door Erwin Winkelman
9 november 2022